ของเล่น แทนความทรงจำ ความสุขเหนือกาลเวลา

พูดถึงเด็กสิ่งที่เป็นของ คู่กายทำให้เจ้าตัวน้อยยิ้มได้คง เป็นอะไรไปไม่ได้นอกจาก “ของเล่น” เพราะเด็กกับของเล่นเป็นสิ่งที่อยู่คู่กันมาทุกยุคทุกสมัย จะแตกต่างกันไปบ้างขึ้นอยู่กับว่าสมัยนั้นจะผลิตอะไรออกมาสร้างความเพลิด เพลินให้กับเด็กๆ

ในบ้านเราของเล่นแบบไทยที่มีมาตั้งแต่สมัยรุ่นคุณปู่คุณย่า คงไม่มีใครไม่รู้จัก “ม้าก้านกล้วยและปืนกล้วย” ของเล่นที่ทำมาจากวัสดุธรรมชาติและสามารถทำได้เอง ถ้าเป็นของเล่นจำพวกโลหะเริ่มมีการนำเข้ามาจากต่างประเทศซึ่งส่วนใหญ่คงหนี ไม่พ้นประเทศจีน และเป็นที่รู้จักมาก ขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 ที่เริ่มมี ห้างสรรพสินค้าของชาวต่างชาติมาเปิดให้บริการในเมืองไทย ของเล่นต่างๆ จึงถูกนำเข้ามาด้วย

ด้านยุโรป ประเทศที่เป็นผู้บุกเบิกของเล่นต้องยกให้ประเทศเยอรมนี สมัยปลายยุคกลางทางตอนใต้ที่เมืองนูเรมเบิร์ก ซึ่งเป็นศูนย์กลางของอุตสาหกรรมผลิตของเล่น โดยของเล่นชื่อดังของที่นี่ คือ หัวจักรรถไฟจำลองที่สามารถทำงานได้จริงมีโบกี้ พ่วงท้ายครบชุด ผลิตโดยบริษัท Markin and Bing ปัจจุบันนี้กลายเป็นของสะสมมากกว่าที่จะนำมาเล่นไปเสียแล้ว

เมื่อหยิบหรือแม้แต่ปรายตามองของเล่นชิ้นใดชิ้นหนึ่ง ในเวลาที่เปลี่ยนไปก็จะทำให้หวนระลึกถึงเรื่องราวต่าง ๆ ในช่วงนั้นเป็นความทรงจำที่ดีที่ไม่เคยถูกลบเลือนไปตามกาลเวลา

ของเล่นยังเป็นตัวแทน ของความสนุกในอดีตที่หลงเหลือมาถึงยุคปัจจุบันผ่านนักสะสม อย่าง กฤษฎา บุญศรี หรือ โต้ง ผู้ที่หลงใหลของเล่นประเภทสังกะสีเป็นชีวิตจิตใจ เล่าถึงของเล่นในประเทศไทยให้ฟังว่า แรกเริ่มจะเป็นของเล่นจำพวกสังกะสี ที่ทำเลียนแบบของจริง อย่าง รถไฟ รถดับเพลิง รถเมล์ เครื่องบินและสัตว์ต่าง ฃๆ รวมทั้งกีฬา เช่น ปิงปอง คนเลื่อยไม้ เพราะสมัยก่อนยังไม่มีการ์ตูน จึงนำสิ่งที่เห็นในชีวิตประจำวันจากสภาวะแวดล้อมมาประดิษฐ์ขึ้นเป็นของเล่น จะมีทั้งแบบเข็น และแบบไขลาน รวมทั้งใส่ถ่าน ต่อมาในยุคที่สหรัฐอเมริกาและรัสเซียนำจรวดขึ้นไปสำรวจอวกาศ จึงเริ่มมีรูปแบบของยานอวกาศ นักบินอวกาศเพิ่มเข้ามา

“ของเล่นสังกะสีที่ฮิตสุด คือ เด็กขี่ 3 ล้อขายไอศกรีมเป็นแบบไขลาน ต่อมาเมื่อมีการ์ตูนญี่ปุ่นเข้ามาฉายในโทรทัศน์ ก็จะเปลี่ยนหัวนำตัวการ์ตูนจากญี่ปุ่นมาใส่แทน เมื่อมีของเล่นสังกะสีออกมาเป็นของเล่นได้ไม่นาน พลาสติกที่ทำเป็นบล็อกขึ้นรูปต่างๆ มีรูปร่างคล้ายกันกับแบบสังกะสีเพียงแต่เปลี่ยนมาเป็นพลาสติกจึงออกตามมา”

อาทิตย์ เตชะศิริวรรณ หรือ ป้อม นักสะสม ก็อดซิลล่า เล่าต่อว่า เมื่อ หนังการ์ตูนจากต่างชาติเข้ามาฉายในเมืองไทย ของเล่นก็ตามมาเป็นเงา แต่ช่วงนั้นของเล่นจากต่างประเทศยังไม่เป็นที่นิยมเพราะมีราคาสูง จึงมีเฉพาะที่คนไทยทำขึ้นเองจะเป็นตุ๊กตายางที่นิยมนำมาเล่นทอยเส้น ที่รู้จักกันในหมู่เด็ก ๆ ในนามของ ตุ๊กตุ่น ที่ทำโดยฉีดพลาสติกแบบตันเข้าไปในบล็อกเหล็ก ต่อมาเด็กๆ นิยมเล่นกันมาก ขึ้นเพื่อลดต้นทุนผู้ผลิตจึงมีการ คว้านบล็อกเหล็กให้บางลง ตุ๊กตุ่นในยุคถัดมาจึงมีลักษณะตัวแบนลงกว่าเดิม ซึ่งเป็นที่ถูกใจเด็กๆ มาก เพราะตุ๊กตุ่นรูปแบบเก่าทอยแล้วจะกระโดดไม่อยู่ในตำแหน่งที่ต้องการ แต่พอตัวแบนลงจะได้ระดับที่ต้องการมากกว่า เวลาโยนตกพื้นจะนิ่งกว่าแบบเก่า

หลังจากตุ๊กตุ่นแบบยาง ก็เปลี่ยนมาเป็นพลาสติกแข็ง เพราะต้นทุนพลาสติกแข็งจะถูกกว่ายาง โดยในช่วงนี้ตุ๊กตาที่ทำออกมาจะเป็นตัวการ์ตูนของญี่ปุ่นเสียเป็นส่วนใหญ่ อาทิ หุ่นยนต์ ตัวฮีโร่ในเรื่องต่างๆ เช่น ไอ้มดแดง

ณัฐพิสิษฐ์ มรรคธรรมกุล หรือ หมี นักสะสมโดราเอมอนและไอ้มดแดง กล่าวเสริมว่า เมื่อมีห้างสรรพสินค้าของญี่ปุ่นมาเปิดในประเทศไทยจะมีของเล่นนำเข้าประเภท หุ่นเหล็กเข้ามาด้วย ใช้วัสดุเป็นโลหะผสมดีบุก เมื่อก่อน มีรถเหล็กเล่นอยู่แล้ว แต่นำเหล็กมาเปลี่ยนรูปแบบการ ผลิตเป็นตัวหุ่นยนต์ วิธีการเล่นจะสามารถยิงกระสุนได้ แปลงร่างจากหุ่นยนต์เป็นรถยนต์ได้ คือ ในหนังการ์ตูนหุ่นยนต์ตัวนั้นทำอะไรได้ ของเล่นที่ออกมาก็จะทำได้ด้วยเช่นกัน หุ่นยนต์ที่ ฮิตในสมัยนั้น คือ หุ่นแซด (z) ซึ่งเป็นหุ่นยนต์ตัวแรกที่ผลิตขึ้น

“การสร้างหนังการ์ตูนในประเทศ ญี่ปุ่นจะทำเป็นระบบ คือ เมื่อมีหนังการ์ตูน ออกฉายทางโทรทัศน์ไม่นานก็จะมีสินค้าตัวการ์ตูนนั้นออกมาจำหน่าย และมีการคิดค้นพัฒนารูปแบบอยู่ตลอดเวลา อย่างไอ้มดแดงจากเมื่อก่อนมีตัวเดียวคือ V1 แต่ปัจจุบันมีเพิ่มขึ้นจนถึง V10 โดยตัวสุดท้ายยังแปลงร่างกลับเป็นตัวแรกได้อีก หรือ การใช้การ์ตูนเป็นสื่อ อย่าง การ์ตูนเรื่องสิงห์สาวนักสืบ ที่ทำให้ลูกข่างเป็นที่ฮือฮามากในช่วงหนึ่งของบ้านเรา”

อาทิตย์ อธิบายพัฒนาการของเล่นให้ฟังว่า ของเล่นไม่ว่าจะในยุคสมัยใดล้วนมีคุณค่าทั้งนั้น ของเล่นสมัยก่อนจะเหมาะกับเด็กสมัยนั้น ของเล่นสมัยนี้ก็เหมาะกับเด็กในยุคนี้ เรียกว่ายุคใครยุคมัน โดยมีเทคโนโลยีเข้ามาเปลี่ยนแปลง มีการพัฒนารูปแบบไปเรื่อย ๆ เพื่อให้เข้ากับยุคสมัย จะเห็นได้จากสมัยก่อนของเล่นมีเพียงแบบเข็น ไขลาน ใส่ถ่าน แต่ในปัจจุบันมีการใช้รีโมตในการบังคับการเคลื่อนไหว หรือ จากที่ใส่ถ่านไม่มีเสียงก็พัฒนาเปลี่ยนมาเป็นมีเสียงพูด เสียงเพลง หรือของเล่นบางอย่างไม่ต้องใส่ถ่านก็ขยับได้ โดยใช้แสงอาทิตย์โซลาร์เซลล์เป็นแผงไฟเก็บพลัง อย่างตุ๊กตาโนโฮฮอน (Nohohon) ตุ๊กตาหัวกลมอม ยิ้มที่โคลงหัวไปมา รวมทั้งมีการพัฒนาจากของชิ้นใหญ่มาเป็น ของชิ้นเล็ก จากรถบังคับคันละเป็นหมื่น มาเหลือเพียงคันละเป็น พัน เป็นร้อย เพื่อให้เข้าถึงเด็กในทุกระดับ

“ของเล่นนอกจากจะทำให้เพลิดเพลินยังให้ความสุข ได้ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ เสริมทักษะให้กับเด็ก ๆ ในส่วนต่าง ๆ เริ่มจากให้เด็กรู้จักการอดออมเพื่อให้ได้ของเล่นชิ้นที่ชอบมาครอบครอง เมื่อได้มาแล้วรู้จักเก็บรักษาของหากเก็บรักษาไว้อย่างดีเมื่อเวลาผ่านไปจะ กลายเป็นของเก่าที่มีมูลค่าเพิ่มขึ้นและเป็นความทรงจำที่ดี รวมทั้งทำให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ขึ้นได้ อย่างหนังสือจอมซนผจญภัยและกบินร์แมน ฮีโร่พันธุ์จ๋อ ซึ่งเป็นการคิดค้น คาแรกเตอร์การ์ตูนไทยขึ้นมาซึ่งต่อไปในอนาคตอาจมีการผลิตเป็นของเล่นออกมาก็ เป็นได้ ตรงนี้เป็นการต่อยอดความคิดจากการเล่นของเล่นนั่นเอง” กฤษฎา พูดถึงคุณค่าจากของเล่นให้ฟัง

การได้ของเล่นมาสักชิ้นหนึ่ง ทั้งเด็กและผู้ปกครองต้องรู้จักประมาณตนว่า ควรจะซื้อของเล่นในลักษณะใด ถ้าราคาแพงเกินไปและไม่มีความจำเป็นก็ไม่ควรสร้างความเดือดร้อนให้กับตนเอง และครอบครัว รวมทั้งควรซื้อให้ถูกช่วงอายุของเด็ก เพราะบางครั้งซื้อของเล่นสะสมหรือของเล่นที่ไม่เหมาะกับวัยมาให้เด็กเล็ก เล่น เด็กได้มาก็ไม่รู้ค่าและไม่ตรงกับความต้องการของเด็ก และเมื่อมีโอกาสได้ครอบครองแล้วจะต้องเล่นให้เป็นเวลา รู้จักเล่น อย่าเล่นผิดวิธี ของเล่นมีให้เล่นอย่างไรก็เล่นอย่างนั้น รวมทั้งเก็บรักษาอย่างถูกวิธีของเล่นจะได้ไม่พังอยู่กับเราไปนานๆ

ใครที่ชื่นชอบหรือสนใจอยากรู้ว่าตอนนี้ของเล่นพัฒนาไปถึงไหนแล้ว พาเด็ก ๆ ไปทำความรู้จักกับของเล่นต่าง ๆ ได้ที่ศูนย์การค้าแฟชั่น ไอส์แลนด์ ที่จับมือกับ ทอยส์ อาร์ อัส จัดงาน Toy World-โลกแห่งความสนุกต้อนรับวันเด็ก ระหว่างวันที่ 9-18 มกราคม 2552 บริเวณลานน้ำพุชั้น 1 โดยแบ่งเป็น 6 โซน เพื่อให้เด็ก ๆ ได้สนุกสนานและเรียนรู้พัฒนาทักษะต่าง ๆ ผ่านการเล่นของเล่น อีกทั้งพบกับสุดยอดแฟนพันธุ์แท้ของเล่นสะสมมากกว่า 6 คอลเลกชั่น ที่นำของเล่นสะสมมาจัดแสดงให้ชม รวมทั้งการแสดงสุดมันส์ของเหล่าขบวนการโบเคนเจอร์ และสัมผัสกับบรรยากาศที่ใกล้ชิดกับของเล่นชั้นนำอย่างบาร์บี้ จะได้มีความรู้เกี่ยวกับของเล่นมากขึ้น

ของเล่นเมื่อกาลเวลาผ่านไปยังมีคุณค่า…เป็นความทรงจำที่ดี อย่าลืมทำตนให้เป็นดังเช่นของเล่นที่อยู่ในมือคุณ !!